Fa dia tena mihevi-tena ho anjely latsaka an-tany mihitsy ve ity Marc Ravalomanana ity ka mihevitra ihany koa fa ho voafafa ny Tantarany fony izy teo aminâny fitondrana ? Tsotra ny sokajy misy azy : sady mpandainga no mpamoron-dainga. Ireto manaraka ireto no porofo tsy azo hivalozana afahana milaza izany. Ka na dia hitabataba hanara-dia anâizany toetrany izany aza ry miara-manondrana eto an-toerana sy ireo Malagasy vitsy anâisa any ivelany dia ho zava-poana daholo izany asanâny satana izany satria : teraka, dia nivelona nitabataba sy nanozon-tena ; ho faty ary tsy hisy mpijery na hitsetra fa ho adino hatraminâny anarana. Tsiahy ny volana marsa 2009 nisandratanâizy Marc Ravalomanana tenany ho tranon-dainga tanteraka.
Ho anâizay tsy mahalala, fantaro ary fa izany Wikileaks izany dia fikambanana tsy miankina mampiasa ny tambazotra Internet, natsanganâilay mpanao gazety australiana Julian Assange ny taona 2006. Ny tena antonâny fisiany dia ny namoaka ireny resaka nadika an-tsoratra, eo amina olona ambony amina firenena maro ka tafiditra aminâny hoe «secret dâEtat». Tsy tambo isaina ireo taratasy tafiditra aminâny hoe «Top secret» navoakanâi Wikileaks, indrindra fa avy aminâny sampana fitsikilovana amerikana (CIA, FBIâŠ). Tsy fantatra mihitsy hoe iza ireo olona namoaka izany tsiambaratelom-panjakana izany. Ny teny filamatra moa dia : «We open governments» na : sokafanay ny governemanta rehetra.
Rehefa tsy takona nafenina intsony ireo tena tranga misy marina amina firenena maro dia nenjehina i Julian Assange ary rehefa nialokaloka nandritra ny fito taona tao aminâny Ambasadinâny Equateur ao London izy dia navoaka avy tao ary nalefa ao aminâny fonjanâi Belmarsch nanomboka ny 11 avrily 2019. Raha toa ka azo hafindra any Etazonia izy dia ho voasazy 175 taona an-tranomaizina noho ny « fitsikilovana » («espionnage») nataony. Samy miandry izay ho tohinâny tantara ny rehetra, ny mikasika ny ho avinâi Julian Assange izay 50 taona aminâity taona 2021 ity.
Anisanâny firenena nipoiranâizany «secret dâEtat» nivoaka tao aminâny Wikileaks izany i Madagasikara. Ary dia nahita sy namaky ilay resaka an-telefaonina taminâny 20 marsa 2009 ireo rehetra mampiasa ny Internet. «CĂąble» no nataony anaranâizany tsiambaratelo izany. Azo inoana fa avy aminâny Amerikana ihany no nivoahanâny tsiambaratelo rehetra mikasika anâi Madagasikara taminâizany fotoana izany.
Resaka an-telefaonina nifanaovanâny Filoha teo aloha Marc Ravalomanana sy ny Ambasadaoronâny Etazonia taminâizany fotoana izany, Niels Marquardt.
Aminâny teny anglisy moa ilay izy, mazava ho azy, ka ity manaraka ity ny fintina aminâny malagasy anâizany fifampiresahana taminâny talata 20 mars 2009 izany :
Niantso an-tariby ny Ambasadaoro (amerikana), ny Filoha tao aloha Marc Ravalomanana. Teny akaikinâAntsirabe izy no niantso raha ny fitiliana natao no jerena. Somary semposempotra izy nanazava zavatra sasany izay mifototra aminâilay didy hitsivolana (Ttf : «Ordonnance n°2009-001 du 17 mars 2009») nosoniaviny ka namindrany ny fahefany amina fitondrana miaramila («Directoire militaire»), talohanâny nandosirany. Taratasy nasehony taminâny Ambasadaoronâny Etazonia, ny AmbasadoaronânyAfrika Atsimo ary Ingahy DramĂ©, Iraka manokana nalefanâny Firenena mikambana (ONU). Nilaza i Marc Ravalomanana fa tsy nametra-pialana izany izy fa namindra ny fahefany satria noterena miaramila tonga tao aminâny biraony, 15 minitra talohanâny nahatongavanâireo Ambasadaoro voalaza ireo tany Iavoloha. Ny antony notetehiny anâilay « Directoire militaire », araka ny fanazavany ihany, dia mba nanakanana ireo miaramila tsy anao izay «saim-pantany» (Ttf : ny hamono azy?). Ary nilaza ingahy Ravalomanana fa niverina, hono, ireo miaramila rehefa lasa ireo Ambasadaoro. Nanamarina isy fa tsy misy soratra hoe « dĂ©mission » mihitsy ao anatinâilay hitsivolana nosoniaviny. Ary nitalao taminâny governemanta amerikana izy mba hanarahinâny Sadc tsy nankatoa anâi Tgv. Izay, hoy ihany ilay Filoha teo aloha no antony tsy namindrako ny fahefako mivantana tany aminâi Andry Rajoelina. «Fanongam-panjakana» iny, hoy izy. Nanambara izy fa mifandray aminâny Sadc izy mikasika ny vady aman-janany sy izy tenany hivoahana anâi Madagasikara satria matahotra aminâny ainâizy mianakavy izy. Tsy nangataka fanampiana mikasika izany taminâny governemanta amerikana kosa izy ary tsy nanolotra izany koa ny Ambasadaoro./.
12 taona katroka androany 20 marsa 2021 io resaka io no navoakanâny Wikileaks ary tsy nisy sy tsy hisy fiovana mandrakizay.
Rehefa nodinihina tsara ireo fanambarany ireo sy ny nataony dia tranon-dainga tsotra izao ingahy Marc Ravalomanana. Ary izy mihitsy no nanitsakitsaka ny lalam-panorenena malagasy, na ilay taminâny fotoana nitondrany na ny lalĂ na fototra aminâizao fotoananâny Repoblika malagasy faha-4 izao. Toa izao no voalazanâny andininy faha-52 ao aminâny Lalampanorenenanâny Repoblika malagasy faha-3 sy faha-4 izay tsy niova hatraminâizao taona 2021 izao :
Andaniny 52. Aorianâny fametrahampialĂ na, fandaozana ny fahefana na aminâny endriny inona na aminâny endriny inona, fahafatesana, ny tsy fahafahana miasa tanteraka na ny fanonganana nambara, ny fahabanganâny toeranâny Filohanâny Repoblika dia hozahanâny Fitsarana Avo momba ny LalĂ mpanorenana fototra.
Raha vao hita fototra ny fahabanganâny toeranâny Filohanâny Repoblika, dia ny Filohanâny Antenimierandoholona no misahana ny asanâny Filoham-panjakana.
Raha misy tsy fahafahana miasa manjo ny Filohanâny Antenimierandoholona hita fototry ny Fitsarana Avo momba ny LalĂ mpanorenana, dia iarahanâny Governemanta manontolo misahana ny asanâny Filoham-panjakana.
Midika mazava izany fa tsy misy resaka hoe atolotra amina «Directoire militaire» mihitsy ny fahefana raha toa ka misy tsy fahafahanâny Filoha mitondra ny firenena, nâinona nâinona antony. Ka niziriziry ingahy Ravalomananana fa tsy nametra-piĂ lana. Aleho atao hoe marina ny azy. Fa ny fanolorany ny fahefany amina « Directoire militaire » aloha dia tsy voasoratra nâaiza nâaiza ao anatinâny LalĂ na fototra («Constitution»).
Manaraka. Nilaza izy tany Afrika tany -tao Swaziland, teo anatrehinâny fivoriana fara-tamponâny Sadc, ny 31 mars 2009- fa nametra-pialana izy satria nambanana basy izy. Tena tranon-dainga tanteraka ary sarona izy taminâny fanambaranâny Ambasadaoro Niels Marquardt ihany, nilaza tao aminâny Midi Madagasikara sy Top Mada, ny volana Avrily 2009 : « Marc Ravalomanana nâa pas dĂ©missionnĂ© sous la menace dâune arme. Il nây avait ni soldat ni vĂ©hicules militaires Ă Iavoloha. Marc Ravalomanana a dĂ©missionnĂ© et a remis sa dĂ©mission Ă la dĂ©lĂ©gation accompagnant lâambassadeur ». Ny dikany ireo dia : tsy nametra-pialĂ na satria nambanana basy i Marc Ravalomanana. Tsy nisy miaramila na fiara ana miaramila teny Iavoloha. Nametra-pialana i Marc Ravalomanana ary nomeny ny delegasiona niaraka taminâny Ambasadaoro izany taratasy fametra-pialana izany.
Aminâizao fotoana izao dia efa lasa manaranaka sy lovan-dry miara-manondrana ary ireo malagasy tsy manan-jo hifidy any ivelany tanteraka io fomba fandaingana io. Ary dia mihezaka mafy tokoa izy mianakavy mamorona izao karazana lainga izao vao mihetsika kely ny fitondrana Andry Rajoelina. Aratsina daholo ny zava-drehetra satria jambanâny fankahalana sy ny fahatsapana fa kely aina ka ny vava no fenoina savony. Manozona sy manapoizina ny taranany ihany anefa ireo. Sa samy hafa ny rivotra iainan-tsika ? Miodina ary hiodina foana ity Tany ity na eo na tsy eo ianareo ry mpamosavy mivoaka atoandro a !
Fa tandremo ihany ary ny tody na dia tsy misy fa ny atao ihany no manina moa ? Jereo anie ity Dada e ? Ny redirediny ihany no mahatonga ny tantarany mitsikafona, mampiampanga azy hatrany. «Tsapao aloha ny herinareo vao mitsapa ny aty ». Lazao koa fa izaho no niteny izany e !
Jeannot Ramambazafy - Lahatsoratra mivoaka ao aminâny « La Gazette de la Grande Ăźle », sabotsy 20 marsa 2021