Nifarana ny sabotsy 05 oktobra 2024 ny Fivoriana an-tampony andiany faha-19 ny Frankôfônia izay natao tany Frantsa, tany Villers-Cotterêts (Aisne) sy tao Parisy (Renivohitr'i Frantsa). Nizara roa mazava io andro farany io. Teo ny hoe « séance plénière », ny maraina, izay fivoriana afaka natrehin’ny mpandray anjara rehetra, ary teo ny « séance à huis clos », ny tolakandro, izay natrehin’ny mpitondra sy mpitarika ihany. Tao amin’ny Grand Palais, ao Parisy, no nanaovana ireo fivoriana roa samihafa ireo fa ao anatina andro sy toerana iray ihany.
Raha mikasika ny « séance plénière » dia nandray ny asany avy hatrany ny Filohan'ny Repoblika frantsay, Emmanuel Macron, izay lasa Filohan’ny Fivoriana an-tampon'ny Frankôfônia.
Teo koa no nanao tatitra ny asany teo anivon’ireo Firenena mpikambana, Ramatoa Louise Mushikiwabo, Sekretera Jeneralin'ny Fikambanana Iraisam-pirenenan’ny Frankofônia na ny OIF (« Organisation Internationale de la Francophonie »). Fa jereo kely io tabilao ambany io.
Io andro io no tapaka fa i Cambodge no handray ny Fivoriana an-tampony faha-20 ny FrankĂ´fĂ´nia, amin'ny taona 2026. Nekena ihany koa ny maha-mpikambana vaovao an'i Ghana sy Chypre ao anatin'ny fianakaviamben'ny FrankĂ´fĂ´nia.
Nandritra ny adihevitra nandraisan'ny Filoha Andry Rajoelina anjara, dia nankasitraka tanteraka izy ny faneken’ny rehetra an'i Ghana sy Chypre ho mpikambana vaovao ao anatin'ny Frankôfônia. Noho izany dia lasa 93 ny isan’ny mpikambana eo anivon'ny Frankofonia raha 88 teo aloha. Niarahaba ihany koa an'i Angola, Chili, Nouvelle-Écosse, Polynésie française ary Land de Sarre, ao Allemagne, ny Filoham-pirenena malagasy, noho ny fangatahan’ireo firenena voatanisa ireo ho mpikambana mpanara-maso eo anivon'ny Frankôfônia.
Fa ankoatra ireo fiarahabana ireo dia ny ady amin’ny fanajarian-tsakafo no hevi-dehibe nentiny tamin’ny anjara fitenenany : « Tena ilaina ny ady amin'ny tsy fanajarin-tsakafo », hoy indrindra izy, ka niantsoany an'ireo Firenena mpikambana eo anivon'ny Frankôfônia hifanohana amin'izany. « Tsy ny ady ihany mantsy no miteraka fahafatesan’olona fa ao dia ao koa ny tsy fanjarian-tsakafo. Mahatratra 3.100.000 ny zaza iharan'ny tsy fanajarin-tsakafo ao amin'ny kaontinanta Afrikana izay ahitana firenena mpikambana ato amin’ny Frankôfônia ».
Mazava fa na eo anivon’ny sehatra iraisam-pirenena aza dia tsy mitsahatra manamafy ny fahavononany hiady amin'ny tsy fanjarian-tsakafo ny Filoha Andry Rajoelina. Tsy adino nefa fa ny lohahevitry ny latabatra boribory dia : « Mamorona, manavao ary manatanteraka amin'ny teny frantsay eo amin'ny asa ho an'ny tanora » («Créer, innover et entreprendre en français pour l’emploi des jeunes»)
Hoy indrindra ny Filoha Andry Rajoelina mikasika ireo Tanora :
« Ny tanora sy ny olona miasa sy mamokatra no mampitoetra maharitra ny fandrosoana. Ity fifanakalozan-kevitra an-databatra boribory ity dia nahafahana namaritra mazava kokoa ny ho fiainam-piarahamonin'ny tsirairay rahampitso. Ary manana toerana lehibe anatin'ny fandrafetana izany fiarahamonina izany ny tanora. Miampy ny fifanakaikezan'izy ireo noho ny fampiasana teny iombonana, ny teny frantsay, dia azo antoka fa izy ireo no hampihatra tanteraka ny fivoarana mirindra ilain'ny firenena iaviany ».
HUIS CLOS
Tsiahivina fa i Madagasikara dia anisan'ny mpikambana mpanorina ny Frankôfônia tamin'ny taona 1970, 54 taona izay. Nohamafisin'ny Filoha Rajoelina ary ny maha-zava-dehiben’ny « multilatéralisme renouvelé » izay fiaraha-mientana an-tsoroka, ao anaty fanavaozana, ny fitadiavana vahaolana amin'ny fomba tsy mitanila ireo olana isan-karazany mianjady eto amin'izao tontolo izao.
Ho avy tsy ho ela ny Tantaran’ny Frankôfônia amin’ny teny malagasy. Mahareta ry mpamaky hajaina.
Jeannot Ramambazafy